یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی ایران، باغ چهلستون اصفهان است. این بنای زیبا که هر ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیار زیادی است، تاریخچه و داستان‌های بسیار شنیدنی و جذابی دارد. برای آشنایی بیشتر با این جاذبه فرهنگی و تاریخی با ما همراه باشید.
تاریخچه باغ چهلستون اصفهان
این بنای زیبا در دوران صفوی ساخته شده است. با توجه به متون و کتیبه‌های کشف شده در این باغ، فرمان احداث توسط شاه عباس دوم صادر شده است. در زمان صفویان، اصفهان پایتخت ایران بوده است و به همین دلیل ابنیه و آثار تاریخی زیادی از آن دوران به جا مانده است. اکثر باغ‌های آن دوران متاسفانه از بین رفته‌اند و تنها باغ چهلستون اصفهان و هشت بهشت به یادگار مانده است.
در دوران پادشاهی سلطان حسین این باغ طعمه حریق شد و بخش‌هایی از آن از بین رفت. سپس به دستور شاه عملیات بازسازی آغاز شد تا بنا دوباره به حالت اولیه خود باز گردد. متاسفانه در دوران ناصرالدین شاه قاجار به دلیل بی‌توجهی‌های گسترده به آثار تاریخی و فرهنگی، باغ چهلستون اصفهان نیز دچار خرابی‌های مختلفی شد و تلاشی هم برای مرمت آن‌ها صورت نگرفت.
عمارت باغ چهلستون اصفهان
شاه عباس در مرکز این باغ عمارتی به شکل کلاه فرنگی ساخته است. این عمارت را هسته اصلی کاخ می‌دانند. طبق گفته تاریخ شناسان از این کاخ برای پذیرایی از مهمانان شاه‌عباس استفاده شده است. با روی کار آمدن شاه عباس دوم، عمارت‌ها و بناهای متعددی به باغ چهلستون اصفهان اضافه شد تا شکل امروزی پدید آید. از مهمترین اجزای این مجموعه می‌توان به تالار آینه، هجده ستون، اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه و حوض بزرگ اشاره کرد.
ایوان کاخ اصلی دو قسمت دارد. قسمت اول دارای ۱۸ ستون چوبی است. ۴ ستون وسط نیز بر روی شیرهای سنگی احداث شده‌اند. از دهان شیرها آب به درون حوض مرمری کاخ می‌ریزد. قسمت دیگر سردر ورودی تالار است که دارای دو ستون بوده و در زمینی مرتفع‌تر از قسمت اول کاخ احداث شده است. از این بخش به عنوان تالار آینه یاد می‌شود. برای ساخت سقف تالار نیز از قاب‌های چوبی استفاده شده است.
طول ایوان باغ چهلستون اصفهان حدود ۳۸ متر و عرض آن نزدیک به ۱۷ کمتر است. ارتفاع ستون‌ها نیز ۱۴ متر بوده که در نوع خودش یک دستاورد مهم معماری برای دوران صفویه محسوب می‌شود.
چرا چهلستون؟
روایت‌های مختلفی پیرامون نام گذاری باغ چهلستون اصفهان وجود دارد. عده‌ای وجود ۲۰ ستون روی ایوان اصلی را دلیل این نام گذاری می‌دانند. به عقیده مورخان، از جمع تعداد ستون‌ها و تصویر آن‌ها در آب حوض مرکزی، ۴۰ ستون پدید آمده است.
عده‌ای دیگر نیز عقیده دارند عدد ۴۰ نشان از کثرت و زیادی در ادبیات آن دوره زمانی بوده است. در حقیقت به علت تعداد زیاد ستون‌های این بنا، نام باغ چهلستون برای این جاذبه گردشگری انتخاب شده است.
هنرهای تجسمی در باغ چهلستون
نقاشی‌های مهم و شگفت‌انگیزی روی دیواره‌های کاخ اصلی قابل مشاهده است. برخی از نقاشی‌ها در دوران قاجار کشیده شده‌اند و برخی دیگر آثار هنرمندان دوران صفویه است. تعداد زیادی از این نقاشی‌ها مربوط به جنگ‌های ایران در دوره‌های مختلف صفویه و افشاریه است.
تالار اصلی باغ چهلستون اصفهان را تالار اشرف می‌نامند. علاوه بر نقاشی‌های مختلف، منبت‌کاری‌های زیادی روی در و پنجره‌های این کاخ دیده می‌شود که باعث حیرت مسافران و گردشگران می‌شود. این پنجره‌ها به حوض مقابل کاخ مشرف هستند. نور از طریق همین پنجره‌ها وارد می‌شود. با توجه به منبت‌کاری‌ها و استفاده از شیشه‌های رنگی، فضای داخلی کاخ در طول روز به علت وجود طیف نورهای متنوع بسیار دیدنی و چشم‌نواز می‌شود.
شهر اصفهان جاذبه‌های گردشگری بسیار زیادی دارد. باغ چهلستون اصفهان یکی از شناخته‌شده‌ترین جاذبه‌های این شهر است که دارای معماری خاص و زیبایی وصف‌ناپذیری است. نقاشی‌های کاخ اشرف، منبت‌کاری‌های پنجره‌ها، حوض بزرگ میانی و حتی شیرهای ستون‌های ایوان نشان‌دهنده فرهنگ و هنر غنی مردمان ایران در قرن‌ها پیش بوده است. در صورت بازدید از شهر اصفهان به هیچ وجه شانس دیدن این بنای شگفت‌انگیز تاریخی را از دست ندهید.
