تبریز، با قدمت و تاریخ غنیاش، مملو از جاذبههای دیدنی است که هر کدام داستانها و حکایتهای خاص خود را دارند. از بازار تبریز که بهعنوان بزرگترین بازار مسقف جهان شناخته میشود، گرفته تا مسجد کبود با کاشیکاریهای فیروزهای خیرهکننده، هر گوشهای از این شهر قصهای دارد برای گفتن.
بازار تبریز، با معماری سنتی و تیمچههای قدیمیاش، نه تنها مکانی برای خرید است بلکه نمایانگر فرهنگ و تاریخ غنی منطقه نیز میباشد. معماری این بازار با طاقها و گنبدهای بلند و کاربندیهای زیبا، نمونهای عالی از هنر معماری اسلامی و شرقی را به نمایش میگذارد.
تاریخچه شهر تبریز
تبریز، یکی از کهنترین شهرهای ایران با قدمتی چشمگیر، در شمال غربی کشور و در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فردش، همواره نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ایران داشته است.
از دوران باستان، تبریز به عنوان مرکز مهمی برای مبادلات تجاری و فرهنگی بین ایران و سایر نقاط جهان شناخته شده است. این شهر در راه ابریشم واقع شده و به عنوان پلی بین شرق و غرب عمل کرده است.
در طول تاریخ، تبریز چندین بار به عنوان پایتخت ایران انتخاب شده است، به ویژه در دوره صفویه، که این شهر نه تنها به عنوان مرکز سیاسی، بلکه به عنوان مرکز مهم فرهنگی و اقتصادی نیز مطرح بود.
بازار بزرگ تبریز یکی از بزرگترین بازارهای سرپوشیده جهان
در سفر به شهر تاریخی تبریز، گشت و گذار در بازار قدیمی و پر ابهت این شهر، تجربه ای است که نباید از دست داد. این بازار سرپوشیده با طاق های رفیع و ساختمان های آجری درهم تنیده، فضایی جذاب و دیدنی را خلق کرده است. با وسعتی بالغ بر یک کیلومتر، بازار بزرگ تبریز در زمره گسترده ترین بازارهای سرپوشیده جهان قرار گرفته و در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. این مکان، بهترین گزینه برای تهیه سوغاتی های اصیل تبریزی محسوب می شود. اوج شکوفایی این بازار پرجنب و جوش به دوران صفویان باز می گردد؛ زیرا در آن زمان، به عنوان یکی از بازارهای مرکزی در مسیر جاده ابریشم محسوب می شد. همانند مسجد کبود، بازار تبریز نیز در پی زلزله ویرانگر سال 1193 قمری، آسیب های جدی دید. اما مرمت و بازسازی آن به سرعت آغاز شد و امروزه هنوز می توان چهره سنتی و کهن این بازار را مشاهده کرد.
ساعات بازگشایی بازار بزرگ تبریز در روزهای غیر تعطیل از 8 صبح تا 5 بعدازظهر است. چنانچه تمایل دارید از تمامی بخش ها و سراهای مختلف این بازار کهن دیدن کنید، بهتر است یک روز کامل را برای گشت و گذار در آن در نظر بگیرید. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره این اثر ارزشمند تاریخی، مطالعه گزارش معرفی بازار بزرگ تبریز در مجله گردشگری فلای تودی را توصیه می کنیم.
ائلگلی، از زیباترین جاهای دیدنی تبریز
مسافران تبریز را نمیتوان از دیدن “ایل گلی” بازداشت. این مجموعه زیبا و دیدنی در جنوب شرقی تبریز واقع شده و هر ساله پذیرای گردشگران بیشماری است. در میانه استخر این تفرجگاه، بنای “کلاه فرنگی” جلوهگر است که امروزه به رستورانی تبدیل شده است. ایل گلی ریشه در دوران “آق قویونلوها” دارد و در زمان صفویان توسعه یافته است. در عصر حاضر نیز با احداث امکانات تفریحی جدید و ساخت هتل، بر جاذبههای این مکان افزوده شده است.
مسجد کبود تبریز
در میان جاذبههای گردشگری تبریز، همانند سایر شهرهای تاریخی ایران، مساجد از اهمیت ویژهای برخوردارند. در این میان، “مسجد کبود” یا مسجد جهان شاه با کاشیکاریهای فیروزهای زیبا و معماری بینظیرش، یکی از خاصترین مساجد کشور و از شناختهشدهترین اماکن دیدنی تبریز به شمار میرود. این بنای تاریخی در سال 870 هجری قمری به دستور “سلطان جهان شاه” از سلسله قره قویونلوها بنا گردید. گرچه گذشت زمان و آسیبهای وارده کاشیکاریهای آن را مخدوش کرده، اما همچنان هر بازدیدکنندهای را شگفتزده میسازد. رنگ کبود و فیروزهای منحصر بفرد کاشیهای آن در میان هنر کاشیکاری ایرانی، کمنظیر است.
مقبره الشعرا تبریز
مقبره الشعرا یکی از مکان های دیدنی تبریز با معماری نوین است که در محله سرخاب این شهر قرار دارد. این مکان همچنین به عنوان “گورستان های تاریخی” تبریز نیز شناخته می شود. براساس اسناد موجود، این آرامگاه از حدود قرن هشتم هجری قمری مورد استفاده بوده و در گذشته با نام های “قبرستان سرخاب” و “حظیره الشعرا” نیز خوانده می شده است. این قبرستان پس از زلزله های قرن دوازدهم هجری متروک گردید، اما در دوران معاصر به دلیل اهمیت فراوان و خاکسپاری تعداد زیادی از شاعران و عارفان برجسته در آن، دوباره مورد توجه قرار گرفته است.
خانه پروین اعتصامی
بله، کاملاً درست متوجه شدم. خانه پروین اعتصامی، شاعر توانا و ماندگار ادبیات معاصر ایران، یکی از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری شهر تبریز محسوب می گردد. پروین اعتصامی به عنوان بانوی شعر فارسی در تاریخ ادب معاصر کشورمان شناخته شده است. همین امر موجب گردیده تا خانه ای که این شاعر برجسته و صاحب نام در آن دیده به جهان گشوده، امروزه به یکی از جاذبه های شهر تبریز بدل شود. کسانی که به شعر و ادبیات فارسی عشق می ورزند، قطعاً نباید از گشت و گذار در این خانه هزار و سیصد متری در سفر به تبریز غافل گردند.
این خانه تاریخی در محله ششگلان تبریز واقع شده و بازدید از آن از ساعت 9 صبح تا 5 بعدازظهر میسر است. البته این ساعات در تعطیلات و ایام خاص ممکن است تغییر کند. لذا پیش از بازدید، حتماً از باز بودن این موزه دیدنی اطمینان حاصل فرمایید.
برج ساعت تبریز
بله، کاملا موافقم. عمارت شهرداری تبریز یکی از زیباترین و جذابترین جاذبههای گردشگری این شهر تاریخی به شمار میرود. این بنای باشکوه که جزو نخستین شهرداریهای ایران محسوب میشود، با معماری سبک آلمانی پیش از جنگ جهانی دوم، در مرکز تبریز و در میدان ساعت، تقاطع خیابان امام خمینی (ره) و ارتش قرار گرفته است.
عمارت شهرداری تبریز، ساختمانی سه طبقه و تماشایی است که بین سالهای 1314 تا 1320 بنا شده است. یکی از درخشانترین بخشهای این اثر، برج ساعت 30 متری آن است که بر فراز عمارت جای گرفته و صدای زنگ آن هر 15 دقیقه یکبار در سراسر شهر میپیچد.
این باغ عمارت دارای تالارهای متعددی از جمله تالار دوربین های قدیمی، تالار دفاع مقدس، تالار چاپ و نشر، تالار فرش، تالار هنرهای معاصر، تالار خط و خوشنویسی، تالار حکمت و چندین تالار دیگر است که در آنها انواع اشیای گرانبها، اسناد و دستنوشته ها، سفرنامه های تبریز، تجهیزات و لوازم قدیمی و غیره نگهداری می شود که بسیار دیدنی و تماشایی هستند.
علاوه بر این، در محوطه این عمارت می توان تعدادی از خودروهای کلاسیک و بسیار قدیمی، از جمله نخستین خودروی آتش نشانی تبریز را نیز مشاهده کرد که بر جذابیت این اثر تاریخی می افزاید.
ارگ علیشاه تبریز
بله، کاملاً درست است. “ارگ علیشاه” یا “ارگ تبریز” یکی دیگر از جاذبه های تاریخی و دیدنی شهر تبریز به شمار می رود. این بنای باستانی ابتدا در سده هشتم هجری با هدف احداث مسجد علیشاه بنیان گذاشته شد، اما در آن دوران نیمه کاره رها گردید. در سالیان بعد و تا پایان دوره قاجاریه، با افزوده شدن بخش های جدید به آن، این اثر به عنوان “دژ نظامی” مورد استفاده قرار میگرفت و نقطه تمرکز دفاعی تبریز در جنگ های ایران و روسیه نیز بوده است.
متاسفانه بخش های زیادی از این بنا در حملات روس ها و همچنین بخش هایی در دوران پهلوی اول با بهانه ایجاد فضای سبز تخریب گردید. اما عظمت دیوارها و طاق های باقی مانده از این اثر تاریخی، هنوز هم می تواند هر بینندهای را شگفت زده سازد. ارگ علیشاه یا ارگ تبریز در تقاطع خیابان امام خمینی (ره) و خیابان فردوسی این شهر واقع شده است.
نتیجه گیری
در پایان، تبریز فرصت های فراوانی برای گشت و گذار ارائه می دهد که تاریخ غنی و فرهنگ پر جنب و جوش شهر را به نمایش می گذارد. از عظمت مسجد کبود گرفته تا بازارهای باستانی مجموعه بازار تاریخی تبریز، بازدیدکنندگان مطمئناً مجذوب زیبایی و جذابیت این شهر تاریخی خواهند شد. مناظر دیدنی روستای کندوان و مناظر سرسبز پارک ایل گلی یک فرار عالی از شلوغی زندگی شهری را فراهم می کند. کاوش در این مناظر نه تنها نگاهی اجمالی به گذشته تبریز دارد، بلکه امکان درک عمیق تر از جذابیت امروزی آن را نیز فراهم می کند. سفر خود به تبریز را همین امروز برنامه ریزی کنید و سفری فراموش نشدنی را در زمان و سنت آغاز کنید.