تخت جمشید شیراز یا پرسپولیس یکی از نمادهای تاریخی کشور ایران است. این بنای باشکوه سال‌ها است که پذیرای گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور است.
تاریخچه تخت جمشید
حتی با دیدن عکس‌های تخت جمشید نیز متوجه شکوه و جلال این بنای تاریخی خواهید شد. مساحت این بنای تاریخی حدود ۱۲۵ هزار متر مربع است. از عجایب تخت جمشید شیراز این است که این بنا روی یک سکوی چهارضلعی ساخته شده و پیش از ساخت پرسپولیس، هیچ بنایی در این مکان وجود نداشته است.
داریوش بزرگ در مورد تخت جمشید می‌گوید: «به خواست اهورامزدا در این مکان دژی بنا کردم و آن را استوار، زیبا و مقاوم ساختم».
تخمین زده می‌شود که ساخت این بنا حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به اتمام رسیده است. در آن برهه زمانی، پدید آوردن چنین اثری بسیار اعجاب‌برانگیز است. طرح‌های این بنا حاصل ترکیبی از هنر معماران مصری، یونانی، آشوری، بابلی و ایرانی است. تخت جمشید شیراز از سنگ‌های بزرگ و یک تکه آهکی ساخته شده است. مقاومت این سنگ‌ها بسیار زیادی بوده و هنوز هم تعداد زیادی از آن‌ها قابل مشاهده است. در سقف و دیوارها از چوب و خشت نیز استفاده شده بود. به همین دلیل در حمله اسکندر مقدونی این بخش از بنا از بین رفته و تنها سنگ‌ها برای نسل‌های بعد به یادگار مانده است.
بخش‌های مختلف تخت جمشید شیراز
تخت جمشید از کاخ‌ها و دروازه‌های مختلفی تشکیل شده است. برخی از این کاخ‌ها به طور کامل از بین رفته است اما آثار و بقایای برخی دیگر همچنان باقی است. این بخش‌ها شامل موارد زیر است:
کاخ دروازه کشورها یا کاخ ملل
کاخ ملل در ضلع شمالی پرسپولیس واقع شده است. داریوش‌شاه ساخت این کاخ را شروع و خشایارشاه آن را تکمیل کرد. طبق اسناد تاریخی، نمایندگان کشورهای مختلف ابتدا وارد این کاخ شده و هدایای خود را به خدمه کاخ تقدیم می‌کردند. در آن زمان، وزیر تشریفات اجازه ورود میهمانان را به کاخ اصلی اعلام می‌کرد.
کاخ آپادانا یا کاخ بار داریوش
قدیمی‌ترین کاخ مجموعه پرسپولیس، کاخ آپادانا است. این بنا را داریوش اول ساخته است. این کاخ مربعی شکل، دارای ۷۲ ستون بوده که ارتفاع هر ستون به ۲۰ متر می‌رسد. سرستون‌های این بنا گاو‌های دو سر بوده که در حال حاضر ۱۴ ستون از آن به جا مانده است.
کاخ تچر
کاخ تچر بنایی اختصاصی برای زمستان‌های داریوش اول بوده است. مساحت این قسمت از تخت جمشید شیراز حدود هزار متر مربع است. به علت وجود سنگ‌های خاکستری صیقل یافته، این نام برای کاخ تچر انتخاب شده است.
از دیگر کاخ‌ها نیز می‌توان به کاخ ملکه، کاخ «د»، کاخ «ه»، خزانه پادشاهی، کاخ هدیش، کاخ شورا و کاخ «ج» اشاره کرد.
عجایب تخت جمشید شیراز
در قسمت‌هایی از پرسپولیس عجایبی به چشم می‌خورد که در جهان بی‌سابقه بوده یا کمتر نمونه‌ای مثل آن دیده شده است. از جمله عجایب تخت جمشید به موارد زیر می‌توان اشاره کرد.
الواح گِلی
بیش از ۳ هزار گل‌نوشته در خزانه شاهی تخت جمشید شیراز یافت شده است. این لوح‌ها که به اندازه یک کف دست هستند، دارای محتوا معنادار بوده و معمولا توسط کارگران نوشته شده‌اند.
معماری کاخ آپادانا
ارتفاع ستون‌های این کاخ ۲۰ متر و تعداد آن ۷۲ عدد است. وزن هر ستون نیز حدود ۹۰ تن اندازه‌گیری شده است. ساخت چنین سازه‌ای ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح شبیه به یک معجزه محسوب می‌شود.
عدم وجود نقش و تندیس نبرد
از نکات جالب تخت جمشید شیراز نبود نقش و نگارهای جنگ و خونریزی در دیوارها و سنگ‌های به جا مانده است. با این که در آن زمان جنگ‌ها بخش مهمی از زندگی و تاریخ محسوب می‌شدند، اما گویا پادشاهان هخامنشی اهمیت ویژه‌ای برای صلح و نوع‌دوستی قائل بوده‌اند.
آبراهه‌های زیرزمینی
در بازدید از تخت جمشید شیراز بخش مهمی از عجایب این بنای کهن دیده نخواهد شد. آبراهه‌های زیرزمینی تخت جمشید یک سیستم پیچیده فاضلابی است که بیش از ۲ کیلومتر طول دارد. عمق این سیستم نیز در نقاطی به ۵ تا ۶ متر می‌رسد.
از دیگر عجایب مهم نیز می‌توان به شهر پارسه، پلکان ورودی و مقاومت در برابر سیلاب و زلزله اشاره کرد.
برای بازدید از تخت جمشید شیراز باید به ۱۰ کیلومتری شهر مرودشت رفت. فاصله این بنای تاریخی تا شمال شیراز نیز حدود ۴۰ کیلومتر است. پرسپولیس یکی از مهمترین نمادهای تاریخی، فرهنگی و باستانی این کشور است و بازدید از آن حس غرور ملی را در ما زنده خواهد کرد.
